|
|
Vincent Chassaing Phẫu thuật viên chỉnh hình |
Mục đích của điều trị đứt dây chằng chéo trước (LCA) là trả lại cho người bệnh một gối vững chắc có khả năng hoạt động thể lực và chơi thể thao.
Trong những năm gần đây, việc điều trị đứt dây chằng LCA có rất nhiều tiến bộ:
- Khâu trực tiếp LCA đã được ngừng làm vì kết quả của nó rất kém, khớp gối chưa đủ vững.
- Thay thế LCA bằng các vật liệu nhân tạo cũng đã bị đình chỉ vì có nhiều biến chứng như: đau, cứng gối, tràn dịch, đứt thứ phát,...
Ngày nay, có thể lựa chọn các phương pháp sau:
- Luyện tập phục hồi chức năng ( cụ thể của phương pháp luyện tập nằm trên trang www.votrekinesi.com),
- Tạo hình LCA bằng mảnh ghép tự thân, có nghĩa là lấy gân ghép ở ngay trên bệnh nhân mổ, nó thay thế cho dây chằng bị thương tổn. Rất nhiều phương pháp có thể được sử dụng:
* Gân bánh chè phẫu thuật của Mac Intosh và của Kenneth Jones : đây là một can thiệp kinh điển, rất thường được tiến hành. Trong phẫu thuật của Kenneth Jones, một phần 3 gân bánh chè được lấy ra cùng với hai mảnh xương ở hai đầu: nó thay thế cho dây chằng chéo trước ở trong khoang liên lồi cầu, với hai mẩu xương giúp cho việc cố định dây chằng rất tốt. Phẫu thuật này đem lại kết quả vững chắc tuyệt vời, bất lợi là có thể có di chứng đau ở gân hay ở xương bánh chè . Những can thiệp sau đây tránh được nhược điểm này.
* Gân của cơ chân ngỗng: Phẫu thuật Được sử dụng hai gân của cơ chân ngỗng là gân cơ thẳng trong và gân cơ bán gân (Droit Interne et le Demi Tendineux (DIDT), chúng nằm dọc ở mặt trong của gối: các cơ này đều là cơ phụ , khi lấy đi thì không để lại hậu quả nào cho chức năng của gối sau này. Mỗi một gân thì đủ dài để gấp làm hai, cho phép làm mới dây chằng chéo trước với 4 bó chắc chắn. Theo những nghiên cứu của chúng tôi, phẫu thuật này, có ưu điểm đơn giản là không đau sau mổ.
* So sánh hai phương pháp DIDT và KJ
* Cân căng cân đùi (fascia lata) : Là cân bao gồm nhiều sợi xơ nằm ở mặt ngoài đùi. Lấy một dải dài có thể thay thế được dây chằng chéo trước .
_____________________________________
-Sử dụng nội soi can thiệp có ưu điểm là sẹo nhỏ, phẫu thuật ít sang chấn.
-Tạo hình dây chằng trong khớp có thể phối hợp với tạo hình ngoài khớp của Lemaire chúng tôi sử dụng dải cân căng cân đùi chéo từ xương đùi xuống xương chày, mặt ngoài của gối, nhằm bù lại chức năng chống xoay của LCA khi bị đứt. Phẫu thuật bổ trợ này được chỉ định khi khớp gối rất không vững và dấu hiệu ressaut trầm trọng.
Không có một sự trái ngược nào giữa điều trị phẫu thuật và điều trị phục hồi chức năng. Điều trị phục hồi chức năng thực hiện trong giai đoạn cấp, sau đó được bổ sung thêm bằng phẫu thuật làm vững gối khi có chỉ định.
Về nguyên tắc, hai tháng là khoảng thời gian mong muốn cần thiết trước khi mổ. Nó cho phép phẫu thuật gối đạt hiệu quả cao, sau mổ cũng đơn giản. Can thiệp có thể đưa ra ở phần lớn những người trẻ tuổi, có chơi thể thao, hay nhà thể thao chuyên nghiệp, hay những người thi đấu, người hay hoạt động, nếu tình trạng gối còn cho phép mổ.
Đứng trước một đứt dây chằng mới, không phải mổ cấp cứu ngay. Điều này chỉ làm với những bệnh nhân cần phải lấy lại chức năng gối vững chắc sớm để còn thi đấu vì đã có lịch trước.Việc chờ đợi trước khi can thiệp phẫu thuật không có bất cứ một hậu quả đáng tiếc nào xảy ra, tất nhiên với điều kiện là không được chơi các môn thể thao hoạt động : bơi, đi xe đạp, đá bóng,... trong thời gian chờ đợi.
I ° Tuổi
Phần lớn là thanh niên, lớn hơn một chút, cần phải tạo hình dây chằng chéo trước. Nhưng can thiệp có thể thực hiện ngay cả với những người có tuôỉ nhưng nếu họ mong muốn : tuổi già với đầu gối tốt!
2 ° Sự mong muốn của bệnh nhân, luyện tập thể thao, thi đấu:
Một người chơi bóng ném 20 tuổi sẽ có chỉ định mổ nhiều hơn với người đua xe đạp ở tuổi 50.
Khi chơi thể thao phải có dây chằng chéo trước nguyên vẹn, nếu dây chằng bị đứt thì phải ngừng ngay lại, vì lúc đầu bệnh nhân có thể không cảm thấy sự lỏng của khớp, nhưng nếu tiếp tục thì đó là nguyên nhân dẫn tới chấn thương thêm các dây chằng khác, rách sụn chêm, hay gây nên thương tổn ở sụn khớp,... là nguyên nhân dẫn tới thoái hoá khớp sau này.
3 ° Sự dãn ban đầu của các dây chằng cũng là một yếu tố quan trọng
Khám lâm sàng làm các thử nghiệm động cho phép đánh giá độ trùng của dây chằng, nó thay đổi theo từng người. Chúng tôi sử dụng hệ thống thử nghiệm test điện quang lachman để lượng hoá độ chùng của dây chằng. Mặc dù tuyệt đối không có, nhưng vẫn tồn tại một độ chùng gần giống nhau giữa các gối bình thường và sự có sự khác biệt lớn ở những gối bệnh lý so với gối bình thường.
4 ° Thể chất của bệnh nhân
Sự chịu đựng khi đứt LCA cũng rất khác nhau giữa mỗi người.
Ở những người cơ bắp, cứng cáp, chân hơi vẹo trong thì đứt LCA có thể thích ứng dài hơn.
Với những cô gái yếu, chân hơi cong ra trước, đứt LCA có nguy cơ làm lỏng khớp nhanh chóng, gây nên cản trở các hoạt động hàng ngày cũng như hoạt động thể lực.
5° Tình trạng khớp gối trước chấn thương
Đứt dây chằng chéo trước không phải là hậu quả của một bệnh trước đó, tức là gối cho tới trước khi bị chấn thương không có bệnh gì.
Hoặc cũng có thể đứt LCA xảy ra trên gối có bệnh lý trước đó, ví như đã bị mổ , hay trên thoái hoá khớp, hay đã cắt sụn chêm ....
Chỉ định mổ cũng cần phải tính đến tình trạng này.
Với những người trẻ tuổi, cơ địa lỏng lẻo, có chơi thể thao, người có mong muốn tạo hình cho hoàn chỉnh, có thể đưa ra chỉ định can thiệp phẫu thuật làm vững lại gối, để tránh chấn thương về sau và để không mất cuộc thi đấu đã dự kiến trước.
Can thiệp không có tính chất cấp cứu . Chăm sóc sau mổ sẽ đơn giản (2) nếu phẫu thuật được tiến hành trên gối khô, đã có khả năng vận động và có thể luyện tập cơ lại ngay.
Mặc dầu muốn có chỉ định ngoại sớm, nhưng có thể vẫn phải đợi một thời gian để khẳng định diễn biến của tổn thương dây chằng cũng như sự lỏng khớp. Quyết định mổ sẽ được đưa ra sau khi xem xét các yếu tố về tuổi, khả năng chơi thể thao, mong muốn của bệnh nhân, tất nhiên cả những chấn thương do không vững của khớp gây nên, mức độ hạn chế sinh hoạt hàng ngày, khả năng chơi lại thể thao,...
Không được quyết định phẫu thuật nếu thiếu các bằng chứng đầy đủ, ngược lại cũng thật đáng tiếc nếu không tận dụng được mổ sớm khi mà biết những hậu quả của nó có thể xảy với gối không vững gây nên hỏng khớp.