Dr. Dominique LUCAS

        IRM hay còn gọi là hình ảnh cộng hưởng từ, là một trong những thăm khám cận lâm sàng giống như điện quang, siêu âm, hay chụp cắt lớp,... Kỹ thuật này rất có hiệu quả cho phép chụp ảnh cơ thể người giúp cho các bác sĩ chẩn đoán bệnh. Cũng cần nhấn mạnh ngay từ đầu, IRM không thể thay thế cho những kỹ thuật khác, mặc dù nó rất hoàn hảo. Chụp phim thường luôn luôn cần thiết và phần lớn phải chỉ định trước khi chụp IRM

Một số đặc điểm kỹ thuật

Về kỹ thuật, hình ảnh được thực hiện nhờ vào sự hội tụ cộng hưởng của sóng điện từ phát sinh trong một từ trường. Từ trường của máy được lấy từ một nam châm cực mạnh (nên không phải dùng tia X) , trong từ trường đó các sóng điện từ được tạo ra từ các nguyên tử hydro  và hội tụ cộng hưởng lại . Đó là một hệ thống thông tin, nó cho phép dựng lại hình ảnh của các cơ quan trong cơ thể, sẽ chuyển thành hình ảnh số rồi in lên phim.

Các chống chỉ định

Có các chống chỉ định khi dùng IRM, chính vì thế phải đưa cho bệnh nhân các câu hỏi khi hẹn khám:

Chống chỉ định trong các trường hợp sau:

• Đang đặt máy tạo nhịp (pacemaker)

• Đã mổ thay van tim (van đó có thành phần kim loại).

• Mang trong người các vật liệu ghép từ tính.

• Máy kích thích thần kinh.

• Máy bơm tiêm tự động cấy trong người (ví dụ: bơm insuline).

• Dị vật trong nhãn cầu ( trong những trường hợp nghi ngờ thì phải chụp điện quang và yêu cầu khám chuyên khoa)

• Cặp mạch máu  trong sọ

  Các trường hợp khác cần phải đánh giá nhờ chụp phim:

• Có ống dẫn lưu bằng kim loại trong các hốc trong cơ thể.

• Clips mạch máu

• Vật liệu hàn răng cố định.

• Máy nghe gắn liền trong ốc nhĩ.

Khớp nhân tạo và các vật liệu kết xương (vis, nẹp,...) không có chống chỉ định nhưng có thể làm hỏng trường từ và sẽ không thể chuyển thành hình ảnh được.

Các yếu tố khác có thể cản trở cho việc chụp.

Để cho một hình ảnh chất lượng tốt, bệnh nhân được bất động hoàn toàn trong quá trình chụp, trong các trường hợp có những bệnh không thể bất động được ( run tay, lo lắng,...) đều phải dừng lại và điều trị trước.

Trong một số trường hợp sợ hãi quá cũng không thể chụp được, trong phần lớn các trường hợp như vậy, cần huy động cả nhóm, cả kỹ thuật viên ra đứng xung quanh làm cho bệnh nhân đỡ sợ, cũng như thế khi chụp khớp gối chỉ cần cho bệnh nhân vào máy tới thắt lưng còn người và đầu thì có thể ở bên ngoài.

Do hiểu biết chưa đầy đủ về khoa học, và do thận trọng, IRM gối không được làm ở những phụ nữ có thai. Mặc dù trong lĩnh vực vô sinh thì  nó không có bất cứ một ảnh hưởng nào cả.

Hình thức chụp Bạn được tiếp đón bởi một kỹ thuật viên, sẽ đặt bạn vào trong máy IRM. Thông thường bạn nằm trong máy không mặc quần áo, răng giả, máy điếc, kính, đồ trang sức, cặp tóc, giầy, thắt lưng , tất cả những gì kim loại có ở trong túi (đồng tiền xu, chìa khoá,bút,...) Các loại thẻ từ có có thể phá hỏng IRM , tốt nhất không nên giữ lại một cái gì ở bên bạn. Điện thoại di động có thể cũng sẽ bị hỏng.       Trong quá trình chụp, bạn nằm thoải mái trên giường, bạn nghe thấy tiếng động to như tiếng búa trong không gian yên lặng. Bạn đựơc tiếp xúc liên tục với người điều hành qua điện thoại trực  tiếp. Chụp kéo dài khoảng 15 đến 40 phút. Đôi khi cần tiêm thuốc vào tĩnh mạch ở nếp gấp khuỷu để xem hình được rõ hơn. IRM là một khám nghiệm không có hại, nếu tôn trọng đầy đủ các chống chỉ định. Để có hình ảnh tốt cho bác sĩ, việc hợp tác với nhóm chụp hình là rất cần thiết. Chụp này có thể thực hiện trên cả trẻ em, cũng như người còn trẻ, nó có thể cho một chút thuốc an thần, phần lớn là không cần. Bố mẹ có thể đứng gần con trong quá trình chụp.

Hình ảnh  IRM cho phép xem ba chiều không gian, trên phim chụp người ta ghi là : cắt đứng ngang, cắt theo trục, cắt theo mặt đứng dọc (Coupes coronale, axiale et sagittale)
Lát cắt theo trục (coupes axiales) Cho phép phân tích  vị trí , sụn khớp của xương bánh chè  và xương đùi (khớp tiếp xúc đùi -bánh chè) , tràn dịch khớp , tổ chức bao hoạt dịch cũng nhìn rõ.
Cắt mặt phẳng đứng ngang (coupes coronales) cho ta thấy rõ sụn chêm, dây chằng bên ( bên trong, bên ngoài)  sụn khớp đùi - chày và một chút dây chằng chéo.
Cắt theo mặt phẳng đứng dọc (coupes sagittales) cho phép đánh giá tình trạng của sụn chêm, dây chằng chéo (trước, sau) gân bánh chè và cơ tứ đầu cũng nhìn rõ.